دیود یک قطعه الکتریکی می باشد که جریان الکتریکی را از یک طرف عبور می دهد ولی از طرف دیگر اجازه عبور هیچ جریانی را نمی دهد. از ديود براي يکسو کردن استفاده مي شود. ساختمان ديود دارای دو بخش آند و کاتد مي باشد؛ آند مثبت يا Positiveمي باشد و کاتد منفي يا Negative مي باشد. ديود را با علامت D که حرف اول کلمه Diodeمی باشد نشان مي دهند.
مقدار ولتاژی که باعث می شود دیود شروع به عبور جریان الکتریکی کند ولتاژ آستانه گفته می شود که حدود 0.6 تا 0.7 ولت می باشد اما هنگامی که به دیود ولتاژ معکوس (مثبت به کاتد و منفی به آند) اعمال شود جریانی از دیود عبور نخواهد کرد به غیر از جریان نشتی که مقدار آن بسیار کم است و معمولا از آن صرف نظر می کنند. لازم بذکر است که هر دیود یک مقدار آستانه برای حداکثر ولتاژ معکوس دارد که اگر ولتاژ بیشتر از آن شد دیود می سوزد که ولتاژ آستانه شکست دیود نامیده میشود.
مهم‌ترین کاربرد عملی دیود یکسو سازی جریان متناوب است. در بسیاری از آداپتورها (AC to DC) جریان برقی که بوسیله ترانس کاهش پیدا کرده است به کمک دیود یکسو میگردد. در صور ت استفاده از یک دیود یکسوسازی نیم موج و چهار دیود، یک سوساز تمام موج خواهیم داشت. توجه داشته باشید که ولتاز یکسو شده پس از این دیود ها، فرکانس ریپل به میزان دو برابر فرکانس AC ( در حالت تمام موج ) را دارد و جهت مستقیم شدن کامل ولتاژ بایستی خازن صافی با ولتاژ مجاز و با رعایت پلاریته و بعد از آن چهار دیود که پل دیودی نامیده میشود، نصب شود.
انواع ديود
شامل موارد زیر است.
ديود معمولي
ديود زنر
دیود LED
ديود شاتکي
پل دیود
ديود معمولي:
ظاهر ديود های معمولي بصورت زير است. نوار سفيد رنگ روي ديود مشخص کننده کاتد مي باشد.
تست بوق در دیود
در حالی که دیود روی بورد است از آن تست بوق( تست اتصال کوتاه) بگیرید اگر صدای بوق(بازر) شنیده شد دیود خراب می باشد.
تست دیود با مولتی متر:
در ابتدا دیود را از مدار جدا کنید. سلکتور مولتي متر را روي ديود قرار داده و پروب قرمز را به سر آند و پروب مشکي را به سر کاتد (سمت نوار سفيد روي ديود) وصل کنيد در اين حالت مولتي متر مقداري را بر حسب ولت نشان مي دهد. حال اگر جاي پروب ها را عوض کرده و پروب مشکي را به آند و پروب قرمز را به کاتد ديود وصل کنيد که بايد مولتي متر مقدار بينهايت را بصورت OL نشان دهد يعني ديود جرياني را در جهت عکس خود عبور نمي دهد.
ديود زنر
کاربرد ديود زنر در تثبيت ولتاژ میباشد. نوار مشکي روي ديود زنر، کاتد ديود است. ولتاژ دو سر دیود زنر تقریبا ثابت است و تغییرات جریان در آن تاثیری ندارد. از این دیود ها در ناحیه شکست استفاده می شود. ولتاژ شکست این دیود ها را ولتاژ زنر می نامند و آن را با Vz نمایش می دهندو مقدار آن بین 2.4 ولت تا 200 ولت ساخته می شوند.
چون دیود زنر باید بصورت معکوس بایاس شود کاتد آن به مثبت منبع ولتاژ (تغذیه) و آند آن به قطب منفی منبع ولتاژ وصل می شود، در این صورت جهت جریان از کاتد به آند خواهد بود.
تست این دیود توسط مولتیمتر همانند دیود معمولی میباشد.
دیود LED
دیود های LED دقیقا مانند دیود های معمولی هستند و بصورت مستقیم بایاس می شوند یعنی مثبت منبع تغذیه به آند و منفی آن به کاتد متصل می شود و نوری ساطع میکند. بسته به نوع رنگ ، LED سبز، آبی، قرمز و ... نامیده میشود.
تست دیود LED
برای تست دیود LED آن را از مدار خارج کرده و پروب قرمز مولتی متر را به سر آند و پروب قرمز را به سر کاتد وصل کنید سپس LED باید روشن شود. دقت کنید اگر جای پروب ها را عوض کنید مولتی متر باید مقدارOL را نشان دهد.
ديود شاتکي
دیودی نیمه هادی با افت ولتاژ پایین در حالت بایاس مستقیم و سرعت کلید زنی بسیار بالا می باشد. در دیود های معمولی هنگام عبور جریان الکتریکی مقدار افت ولتاژ در حدود 0.6 تا 1.7 ولت می باشد در حالی که در دیود شاتکی افت ولتاژ در حدود 0.15 تا 0.45 ولت می باشد. ديود شاتکی از ترکيب دو ديود معمولي تولید میشود.
ساختمان ديود شاتکي بصورت زير است.
تست بوق در دیود شاتکی:
براي تست ديود شاتکی روي مدار با تست اتصال کوتاه، سلکتور مولتی متر را روی بازر قرار دهید سپس پروب ها را یکی یکی به پایه های دیود وصل کرده و اگر صدای بازر شنیده شد، ديود خراب است.
تست دیود شاتکی با مولتیمتر:
ابتدا دیود شاتکی را از مدار خارج کنید سپس سلکتور مولتيمتر را روي ديود قرار داده و پروب قرمز را به پایه 1 (آند) و پروب مشکي را به پایه 2 (کاتد) متصل کنيد که در اين حالت مولتي متر مقداري ولتاژی را نشان مي دهد.جاي پروب هاي قرمز و مشکي را عوض کنيد و پروب قرمز را به پایه 2 (کاتد) و پروب مشکي را به پایه 1 (آند) وصل کنید که در اين حالت مولتي متر اصطلاحا راه نمي دهد و مقدار OL (بينهايت) را نشان مي دهد. پروب مشکي را به پایه 2 (کاتد) و پروب قرمز را به پایه 3 (آند) اتصال دهید ؛ که در اين حالت مولتي متر راه مي دهد و مقدار عددي را نشان مي دهد. حال جاي پروب ها را عوض کنيد و پروب قرمز را به پایه 2 (کاتد) و پروب مشکي را به پایه 3 (آند) وصل کنید که در اين حالت مولتي متر مقدار بي نهايت نشان داده مي دهد. اگر اين شروط برقرار باشد ديود شاتکي سالم است.
پل ديود:
مداری است که با تغییر دادن پلاریته تغذیه ورودی آن، پلاریته خروجی تغییر نمی کند و معمولا برای یکسو سازی جریان متناوب و بدست آوردن جریان مستقیم تمام موج استفاده می شود.
پل دیودی شامل چهار دیود معمولی است که مدار آن بصورت زیر است :
تست پل ديود (ترکیب 4 دیود) بوسيله تست بوق:
سلکتور مولتي متر را روي بازر(بوق) قرار داده اگر پروب های قرمز و منفی به دو پایه ای که در آند مشترک هستند وصل شوند مولتی متر بايد بوق پیوسته بزند که نشان دهنده اتصال دو پایه آندي هستند. (خروجي منفی) و اگر پروب های قرمز و منفی به دو پایه ای که در کاتد مشترک هستند وصل شوند مولتی متر بايد بوق پیوسته بزند که نشان دهنده اتصال دو پایه کاتدی هستند. (خروجي مثبت). لازم به ذکر است که در اتصال پروب های قرمز و منفی به پایه های دیگر که در آند و کاتد مشترک نیستند نباید صدای بوقی شنیده شود.
برای دریافت مشخصات مولتی متر ها به لینک زیر مراجعه فرمائید:
